Tôi muốn nói bạn trai ấu trĩ có xu hướng tự nhiên hiểu biết về người, về sự vật, về hiện tượng theo những dữ kiện cung cấp bởi ngũ quan hơn là do sự suy luận già giặn. Có biết bao nhiêu trường hợp, người lớn tưởng bạn trai thiếu niên có mắt mà không thấy. Cũng có đôi khi họ bàn tán về những thành công, về vận mạng, về tài ba của họ.
Vì quá tự coi mình là vật quan trọng, quá tin tưởng nơi năng lực của mình và sống trong mộng danh vọng nên bạn trai có kẻ mắc tật kiêu ngạo. Dĩ nhiên khi manh vuốt ái tình tàn ác cấu xé cõi lòng họ thì chẳng những họ viết những nhựt ký, họ làm thơ mà nhất là họ còn viết những bức thư ngọt vì âu yếm cũng có, chua vì nghi kỵ, đắng vì bội bạc cũng có. Chúng tôi ước ao bạn thi hành đức thận trọng trong việc lựa chọn bạn trăm năm đó.
Trong gia đình người vợ muốn cho cuộc đời uyên ương thuận thảo nên nắm bí quyết này là cái gì cũng êm dịu nói minh bạch với chồng. Mà nhất là họ thấy trong cách cư xử, xuyên qua lời nói, cử chỉ có những vẻ đẹp siêu nhiên: Sự hiền dịu, óc tế nhị, lòng hy sinh,tính phục vụ. Không phải họ mang chứng bịnh bi quan cuộc đời của kẻ yếu thế hay tật chỉ trích của người ác tâm đâu.
Óc tưởng tượng tung hoành hành động, vẽ ra cho bạn trai những hồi hộp đáng tiếc. Nó không phải là một trò chơi. Lấy câu nầy của Marie Von Ebner Eschenbach làm bùa hộ thân: Bạn hãy là ông chủ của ý muốn bạn và làm đầy tớ của lương tâm bạn.
Họ không đến nỗi phủ nhận lòng tốt của người trong gia đình. Bạn đừng để mình trở thành một ông sẽ có bà vợ nguyền rủa vì chồng bội bạc, không chung thủy, mang đủ thứ bệnh di truyền. Vấn đề tính giáo dục ngày nay không còn ai bàn nên đặt hay không đặt nữa.
Niềm vui sướng buổi mai, chiều lại bị tống khứ bởi tâm tình tịch liêu, bi đát. Đừng ai có ý nghĩ bạn trai tìm những sa đọa của các nhân vật trong sách. Tôi không nói đầy đủ chi tiết đâu.
Họ không quan tâm đa số bạn gái là thèo lẽo. Sự thánh thiện của lương tâm nên họ đầu hàng cuộc đời. Họ không hữu ý ăn trên ngồi trước, ăn to nói lớn.
Thánh Aucutinh đã hoan phí nữa đời mình trong trụy lạc, nhờ thánh sủng trở về chính lộ và làm đại thánh. Lại có những bà chuyên môn thầu nấu cơm cho nam sinh trọ học, làm bà nguyệt cho họ nữa. Con người không quyền phi pháp tự ý tham gia.
Tuổi bạn trai là tuổi khủng hoảng, thấy mình cô độc, cần nguồn an ủi, ưa tìm những hình ảnh ái ân để thoa dịu tâm hồn. Đừng để các tâm hồn ấy làm Voltaire mà chuyển họ thành những Curé d'ars. Còn nhiều trường hợp khác như lúc đau bệnh, buồn, man mác, dùng quá độ đồ kích thích v.
Phải đặt lý tưởng, thảo một chương trình thật quy mô. Họ hay hướng về bạn gái nhỏ tuổi hơn họ. Lúc làm hiệu trưởng một trung học đường nọ tôi thấy có lối năm sáu nữ sinh mến cách đặc biệc một giáo sư kia cótính chuyên môn kỳ cục.