Không dễ tìm ra chân lý của loại vấn đề này. Văn phong được dùng ở đây là đối thoại, thảo luận một đề tài giữa một số người với Socrates (sau đó là với một diễn giả ở Athen). Một người có thể vừa phản đối vừa đồng ý về vấn đề nào đó.
Dù sản phẩm cuối cùng của người nghệ sĩ có thế nào, dù chúng có vẻ như không tuân theo quy luật nào, thì nghệ sĩ đó cũng phải rất khéo léo để làm ra sản phẩm ấy. Làm được tất cả những việc này mới có thể nói là ta đã phân tích xong cuộc thảo luận về vấn đề ta đang quan tâm và ta đã hiểu được nó. Thứ hai, độc giả không nên đấu khẩu hay gây sự.
Tuy nhiên, trong quá trình sắp xếp đó, bạn không thể tránh khỏi mắc lỗi. Với khái niệm đọc bên trong, chúng tôi muốn nói tới quá trình đọc một cuốn sách bằng cách sử dụng thông tin trong chính cuốn sách đó, trong sự độc lập tương đối với những cuốn sách khác. Syntopicon là một ví dụ về cuốn sách như vậy.
Tuy nhiên, chúng tôi rất nghiêm túc khi sử dụng từ này. Câu hỏi cuối cùng (Ý nghĩa của cuốn sách là gì?) là câu hỏi quan trọng nhất trong cấp độ đọc đồng chủ đề. Một giả thuyết không thể được xem là đúng nếu nó không chịu được thử thách của các cuộc tranh luận công khai.
Bạn nên nhớ những kinh nghiệm để rút ra các giả thuyết đó không giống những kinh nghiệm đặc biệt của các nhà khoa học mà là kinh nghiệm chung của mọi người. Cả kinh nghiệm chung và kinh nghiệm đặc biệt đều liên quan tới quá trình đọc sách lịch sử. Học cách đọc tốt không dễ.
Một người đọc truyện giỏi sẽ không thắc mắc về thế giới do tác giả tạo ra. Tác giả chắc chắn phải hiểu nhiều hơn độc giả, và sách của họ phải chuyển lại những hiểu biết của họ có nhưng độc giả không có. Do đó, tất cả những gì chúng tôi đã trình bày về việc đọc sách cũng có thể áp dụng được với tất cả các loại tài liệu khác.
Khi trả lời câu hỏi này, bạn vẫn phải chỉ ra cấu trúc của cuốn sách. Nhưng sức mạnh khiến ta tiếp tục hành động từ những kích thích ấy lại rất hạn chế. Hơn thế, các bằng chứng đưa ra cũng phải tuân theo những quy định hết sức chặt chẽ.
Giả sử, bạn bị bỏ lại trên một hoang đảo ít nhất là trong một thời gian dài và được phép mang theo mười cuốn sách. Khi đó, bạn phải dựa vào các ký hiệu xuất hiện trong phần chính của cuốn sách. Tác giả đã nói rõ ràng ngay từ đầu:
Một độc giả tích cực sẽ không chỉ chú ý đến từ mà còn chú ý đến câu và đoạn văn, vì đó là cách duy nhất để có thể xác định các thuật ngữ cũng như nhận định và lập luận mà tác giả sử dụng. Trước hết, cốt truyện không phải là luận điểm hay vấn đề. Một bài diễn văn, một bài phát biểu mang tính chính trị, hay lời kêu gọi hành động chứa đựng những nội dung thuyết phục bạn nên làm gì và nên cảm thấy như thế nào về một sự việc đó.
Hiểu biết của bạn rộng hơn, bạn đã thay đổi nhưng cuốn sách thì không. Nếu người đó đã nghiên cứu về chủ đề này thì ngoài việc nói bạn nên đọc đoạn nào, rất có khả năng anh ta sẽ tiện thể nói luôn cách đọc chúng như thế nào và điều này có thể gây khó khăn cho bạn. Do đó, cuốn Principles of Psychology (Những nguyên tắc tâm lý học) của ông vừa là một tác phẩm khoa học vừa là một tác phẩm triết học mặc dù mục tiêu chính của nó liên quan đến khoa học.