Cho nên khi lắng nghe một ý nghĩ, bạn nhận biết không chỉ ý nghĩ đó mà còn nhận biết bản thân bạn như là chứng nhân của ý nghĩ đó. Tuy nhiên, có lẽ bạn cũng để ý thấy ẩn bên dưới sự mãnh liệt ấy là sự cần thiết và tính chất bám víu. Nhưng giờ đây có thêm một chiều kích khác.
Sự lạm dụng này làm nảy sinh sự xác tín, sự cả quyết, và các ảo tưởng vị ngã thật lố bịch, như người ta thường nói: “Thượng đế của tôi hoặc của chúng tôi là vị Thượng đế duy nhất chân thật, còn Thượng để của các bạn là giả hiệu, là sai lầm”, hoặc như phát biểu nổi tiếng của Nietzche: “Thượng để đã chết” chẳng hạn. Thật sai lầm khi nói rằng ai đó đã “chọn lựa” một mối quan hệ thất bại hay bất cứ hoàn cảnh tiêu cực nào trong đời mình. Hãy làm cho cái Bây giờ là trọng tâm hàng đầu trong cuộc đời bạn.
Làm thế nào loài người có thể tàn sát đến hơn 100 triệu đồng loại của mình chỉ trong vòng thế kỷ 20 thôi? Con người gây đau khổ cho nhau nhiều đến mức vượt ngoài sức tưởng tượng của bạn. Sự lành mạnh – của ý thức tỏ ngộ – chỉ có thể đến với thế giới này thông qua bạn. Ý tưởng lặp đi lặp lại mãi trong đầu tôi là: “Tôi không thể sống với mình được nữa”.
Hãy tự hỏi: “Tôi có thể làm gì để thay đổi, cải thiện, hay thoát khỏi hoàn cảnh đó?”. Nhưng chúng chỉ là những thoáng hiện, chẳng bao lâu sẽ lại bị che khuất đi bởi sự can thiệp của tâm trí. Chỉ có quá khứ và tương lai mới được xem là quan trọng.
Và tôi đáp: “Bạn vốn đã sẵn có rồi. Nhưng về mặt cốt yếu, bạn không giống như con người trước đây của mình nữa: Bạn đã thoáng thấy thực tại bên trong chính mình vốn không “thuộc về thế giới này”, mặc dù nó không tách mình khỏi thế giới này, cũng như không tách rời khỏi bạn. Nếu bạn đã từng rơi vào tình huống khẩn cấp đích thực, tâm trí ngừng tác động; bạn hoàn toàn rụ vào cái Bây giờ, và trở nên mạnh mẽ hơn rất nhiều.
Chúng làm cho họ sống thực hơn. Sự giải trừ đó toàn triệt đến nỗi Cái Tôi giả tạo khốn khổ này tức thì sụp đổ, giống như nắp van vọt ra khỏi món đồ chơi căng đầy hơi. Lúc ấy cơ thể đã sẵn sàng chiến đấu.
Tác dụng tối hậu của tất cả mọi xấu xa và đau khổ trên thế gian này sẽ thúc đẩy mọi người phải nhận diện cho được con người đích thực vượt ra ngoài danh xưng và hình tướng của họ. Chết theo kiểu này, bạn mới nhận ra rằng thực sự không có cái chết – và không có gì để sợ hãi. Lúc ấy thình lình xuất hiện sự tĩnh lặng nội tại.
Đối với tự ngã, thần chất luôn lẩn quất đâu đó bên cạnh. Chúng không phải là sự sống của bạn – chúng chỉ là hoàn cảnh sống của bạn thôi. Song lẽ, không thứ nào trong số đó thu hút toàn bộ chú ý của bạn.
Bất cứ khi nào để ý thấy một dạng tiêu cực nào đó nảy sinh bên trong bạn, đừng xem nó là dấu hiệu thất bại của bạn, mà hãy xem nó là một dấu hiệu hữu ích mách bảo bạn rằng: “Hãy thức tỉnh. Sự tan hoại xác thân không phải là vấn đề. Xem chính mình là một thân xác mong manh được sinh ra rồi sau đó ít lâu phải chết đi thì quả là ảo tưởng vậy.
Tôi vẫn ý thức trọn vẹn, nhưng không còn suy nghĩ nữa. Tôi không thích khái niệm ấy, bởi vì nghe có hơi hám định mệnh. Dù các ý nghĩ và xúc cảm của bạn về tình huống này có biện minh được hay không cũng không quan trọng.