Nếu có cơ hội tiến thân, họ có thể nên người tốt đẹp, hữu ích cho xã hội không thua những bạn trai đang sống sung túc mà thụ giáo đầy đủ. Mà có lỗi cũng vẫn khóc, buồn cả ngày, tìm thượng cấp xin lỗi được mới yên. Thế là họ có những tư tưởng dạy đời khitính trẻ bắt làm nghịch những điều họ nói.
Ngày xưa chế độ gia đình cứ trói buộc sự khai trí của bạn gái một phần nào, nên ở nhiều lĩnh vực trí thức họ vắng bóng. Người nói với Nhân tổ: Hãy lớn lên, sinh miêu duệ đầy quả địa cầu (Gén. Sertillages sợ tâm giao là lạm dụng nên khuyên: Yêu không phải là tìm lợi của mình mà muốn cái thiện.
Không biết họ có nghĩ như Stendhal không? Nhưng hình như họ không muốn ai phá rối vẻ tịch mạc của tâm hồn họ. Họ đem đủ thứ lý do cắt nghĩa ác vi của mình, rồi thỉnh thoảng theo tiếng lương tâm bỏ các việc tội lỗi ấy, rồi lại tái phạm. Đọc các mục trên ta nhận thấy điều nầy rõ rệt là tình cản của bạn trai buổi ấu thời cũng dồi dào nhưng ngã về những hình ảnh, những sự lôi cuốn có tính chất ngũ quan.
Những cơ quan giáo dục có hai mặt giới, nếu khéo huấn luyện vẫn có kết quả khả quan. Lương tâm họ đã úng vì tâm hồn họ tội lỗi làm cho ủng. Tất cả các cảnh vật ấy làn say đắm tâm hồn bạn trai.
Có lá bùa nầy là được tất cả. Họ thấy giữa chợ đời, không thấy ai quan tâm tới nội tâm của họ. Người ta có thể thấu triệt được những khía cạnh luân lý của họ vì ở tuổi xuân giao thời, con người họ còn xốpù có nhiều lỗ hở do tính bồng bột.
Họ cần lẽ phải, một thứ lẽ phải được trình bày để tâm phục hơn là lý phục. Chúng chỉ bổ ích đặc biệt cho kẻ thành nhân hay thanh niên từ 17 tuổi dĩ thượng. Buồn như theo kiểu người Á Rập nói, sa mạc than khóc vì không được làm đồng cỏ.
Có người cho đó là tính ích kỷ đ àn ông. Luồng gió độc ấy đã làm bạn trai mất ý thức về giá trị nội tâm, giá trị siêu nhiên. Phải đặt lý tưởng, thảo một chương trình thật quy mô.
Lời này còn nói lên tình yêu quan phòng của tạo hóa khi đã sáng tạo nhân loại. Cái tật hứa ẩu mà thề bán mạng, thề lấy được là tật căn bản. Họ hy sinh vô vị lợi.
Họ nói nghịch mà đáng thương hại hơn đáng trách. Tôi phải lãnh đạm với sự trêu bẹo của nhiều cánh hoa đang chờ bướm. Họ không thích những bài sử bàn về chính trị rắc rối, những con số bề dài của sông, bề cao của núi trong địa lý.
Bạn trai không thoát khỏi định luật ngàn đời nầy. Cha mẹ cũng như ai có nhiệm vụ rèn đúc họ nên thân mật vạch trần cho họ thấy những việc làm theo tình cảm hay lưu lại những ác quả. Đọc mấy câu nầy của Đông Hồ khóc vợ ta có thể hình dung được con người đau khổ của bạn trai nửa đường gãy gánh hôn nhân .