Có thể bạn đã đọc sách lâu rồi, và việc phải học lại từ đầu khiến bạn thấy ngại. Bạn không thể hành động một cách chung chung. Người mới học trượt tuyết phải nghĩ đến các động tác thể chất, sau đó họ có thể quên đi, và thực hiện một cách tự động.
Đó là vì lịch sử bao gồm cả sự hư cấu và tính khoa học. Giả sử bạn là một thám tử truy tìm manh mối chủ đề hay ý chung của một cuốn sách, bạn luôn tỉnh táo để nhận biết bất cứ điểu gì làm cho chủ đề rõ rằng hơn. Trong từ điển, chúng ta có thể tìm thấy vô số từ không rõ nghĩa, hay đa nghĩa.
Đây là những cách sử dụng không đúng, không triệt để. Những quy ước về các quy tắc xã giao và các tiêu chí phê phán trên sẽ giúp bạn trả lời câu hỏi cơ bản thứ ba là: Cuốn sách có đúng không? Đúng ở chỗ nào? Để viết được cuốn tiểu sử cuối cùng, tác giả phải đọc tất cả các nguồn tin, tài liệu và kiểm tra rất nhiều thông tin lịch sử đương đại.
Một cuốn sách chủ yếu nói đến ý kiến, lý thuyết, giả thuyết hay suy đoán đúng trong một số trường hợp cũng truyền đạt kiến thức cho người đọc, vì thế cũng là một tác phẩm khoa học. Chúng tôi sẽ giải thích nghịch lý này. Lúc đó, họ so sánh vị thế của bản thân với vị thế của Athens hay Sparta.
Khi tất cả tác giả chỉ đưa ra hai câu trả lời, vấn đề trở nên đơn giản. Bạn có thể đọc các tác phẩm này để thấy được quan điểm y học phòng bệnh hơn chữa bệnh của Hyppocrates. Chỉ bắt đầu phê bình khi bạn đã hoàn thành quá trình lập dàn ý và hiểu được nội dung của cuốn sách.
Như đã nói, bước thứ ba của đọc đồng chủ đề là giải đáp các thắc mắc. Tác giả sử dụng các yếu tố này để hình thành nên thế giới trong tác phẩm. Có rất ít cuốn sách lớn thuộc loại này.
Trong các cuốn bách khoa toàn thư thời trung cổ, tất cả tri thức được sắp xếp trong mối liên hệ với bảy môn học được dạy ở trường trung cổ là ngữ pháp, tu từ, logic học, số học, hình học, thiên văn học và âm nhạc. Bạn nên đọc nó như đọc lịch sử. Lý do là vì trong thời gian dừng giữa các lần đọc, suy nghĩ của bạn đã kịp trưởng thành thêm.
Từ khoa học thỉnh thoảng cũng xuất hiện nhưng thường thì tên của lĩnh vực khoa học sẽ có mặt trên tiêu đề sách, ví dụ như tâm lý học, địa chất học hay vật lý học. Trong khi đó, phong cách viết trong hầu hết các lĩnh vực phi toán học lại thường trình bày hai hay nhiều lập luận trong một đoạn, hoặc sử dụng vài đoạn để trình bày một lập luận. Càng thực hành quy tắc này nhiều bạn càng ý thức được tính phức tạp của vấn đề.
Bách khoa toàn thư có chứa các thông tin xác thực mà những độc giả giỏi muốn phám khá ngay từ khi bắt đầu tra cứu, nhưng người đọc cũng không nên thoả mãn khi mới tìm được những dữ kiện rời rạc. Và đọc phân tích được tiến hành chủ yếu để hiểu. Các quy tắc đó chia làm ba nhóm: Nhóm thứ nhất là các quy tắc cấu trúc, gồm các quy tắc khám phá ra tính thống nhất và cấu trúc toàn thể - bộ phận; Nhóm thứ hai là các quy tắc giải nghĩa, gồm các quy tắc về xác định và giải nghĩa của các thuật ngữ, nhận định, lý luận có trong sách; Nhóm thứ ba là các quy tắc phê phán gồm các quy tắc về phê bình học thuyết của tác giả.
Thứ nhất là khi chúng ta học cách nói, thứ hai là khi ta học cách đọc. Nếu bạn còn bối rối về ngữ pháp của một câu, bạn vẫn chưa vượt qua được cấp độ đọc sơ cấp. Nhưng hành động mua thật sự mới chỉ là khúc dạo đầu của việc sở hữu một cuốn sách.